Oogpraktijk Dr Devogelaere
Het netvlies is als de film van een fototoestel: het vangt licht op, zodat we kunnen zien. In het midden van het netvlies ligt de gele vlek (macula), waar de gevoeligheid voor licht en voor kleuren het grootst is. De macula verzorgt het centraal zicht en laat ons toe details te zien: lezen, tv kijken, iemand herkennen, voorwerpen zien…
De rest van het netvlies zorgt voor perifeer zicht, waardoor we onbewust de omgeving observeren. Het perifeer zicht maakt dat men nergens tegenaan loopt, op de baan andere weggebruikers opmerkt, enz …
Bij maculadegeneratie ontstaat er een verouderingsproces (‘slijtage’) van de gele vlek, waardoor het zicht kan verminderen. Bij gevorderde vormen kan moeilijk nachtzicht ontstaan en lichtschuwheid. Meestal worden beide ogen aangetast, maar niet altijd in dezelfde mate of met dezelfde vorm van maculadegeneratie.
Er zijn 2 vormen maculadegeneratie:
- ‘Droge’ vorm: hierbij treedt meestal een trage achteruitgang van de gezichtsscherpte op, ten gevolge van ophoping van afvalstoffen en/of door atrofie (wegkwijnen van weefsel).
- ‘Natte’ vorm: hierbij worden abnormale bloedvaatjes gevormd, die kunnen ‘lekken’ en hierdoor zwelling onder en in het netvlies veroorzaken. Er kunnen ook bloedingen optreden en littekenvorming. Door deze afwijkingen kan het zicht soms zeer snel verminderen.
De droge vorm kan op elk moment overgaan in een natte vorm. De natte vorm kan minder of meer actief zijn, en op elk moment terug meer gaan lekken.
- Leeftijd is de belangrijkste risicofactor. De meest mensen met maculadegeneratie zijn ouder dan 60 jaar.
- Roken is de belangrijkste vermijdbare risicofactor
- familieleden van patiënten met maculadegeneratie.
- Genetische voorbeschiktheid
- Hart- en vaatlijden, zwaarlijvigheid, hoge bloedddruk
- Tekorten aan sommige voedingsstoffen (omega 3 vetzuren)
- Soms worden de pupillen met oogdruppels wijder gemaakt zodat de dokter het netvlies beter kan onderzoeken. De wijde pupil maakt het zicht minder goed gedurende 2-3 uur.
- om het onderscheid tussen de droge en de natte vorm te kunnen maken, en om na te gaan hoe actief een natte vorm is, wordt een soort scanner (OCT) van het netvlies gemaakt
- Vooraleer bij een natte vorm behandeling kan worden opgestart, is bij wet een contraststof onderzoek (fluo-angiografie) verplicht.
- Doordat de OCT geen contraststof nodig heeft en zeer gedetailleerde informatie verschaft, is een fluo-angiografie bij opvolging van gekende maculadegeneratie meestal niet meer nodig.
- Stoppen met roken is zeer belangrijk !
- Gezonde voeding: eet regelmatig bruin brood, fruit, groenten, en eet wekelijks vis.
- Bescherm uw ogen tegen UV, door een zonnebril te dragen aangepast aan de omstandigheden (hogere bescherming nodig bij sneeuw/zand/water/hooggebergte)
- Controleer regelmatig met behulp van een raster of de vervorming van het zicht niet erger wordt. Als u achteruitgang vaststelt, raadpleeg dan op korte termijn uw oogarts.
- sommige patiënten komen in aanmerking voor voedingssupplementen, die het risico op achteruitgang van het zicht met 20-25% verminderen.
- bij de ‘natte’ vorm worden herhaalde inspuitingen in het oog gegeven om het zicht stabiel te houden. Deze inspuitingen zijn pijnloos en gebeuren onder druppelverdoving.
De mogelijkheden voor behandeling van maculadegeneratie zijn de laatste jaren toegenomen. Toch is het dikwijls enkel mogelijk het zicht stabiel te houden. De behandeling is erop gericht verdere achteruitgang te voorkomen. Daarom is het belangrijk tijdig de oogarts te raadplegen, en bij achteruitgang op korte termijn een controle te vragen.
Kan ik met een andere bril geholpen worden ?
een bril kan de aandoening niet verhelpen, omdat het netvlies ziek is (de ‘film van het fototoestel’). Wel kan soms een leesbril met extra vergroting worden gemaakt om het lezen iets te vergemakkelijken.
Wordt ik helemaal blind?
Nee, de overgrote meerderheid van mensen met maculadegeneratie kan zich zelfstandig voortbewegen.
Wat kan ik doen om zo lang mogelijk te kunnen lezen?
Goede verlichting is belangrijk. Soms helpt een leesbril met extra vergroting. Er bestaan verschillende soorten vergrootglazen en ook computers die teksten vergroten of voorlezen.